Η άγνωστη αλληλογραφία Αϊνστάιν - Καζαντζάκη, το 1952

Ο διακεκριμένος ερευνητής Νίκος Λυγερός δημοσίευσε στην προσωπική του ιστοσελίδα μία επιστολή του Άλμπερτ Αϊνστάιν προς τον Νίκο Καζαντζάκη. Στο σύντομο κείμενο του ο σπουδαίος επιστήμονας ευχαριστούσε τον Έλληνα λογοτέχνη για τις μεταφράσεις έργων του ιδίου στα γερμανικά, που του είχε αποστείλει για να διαβάσει, κατόπιν αιτήματος του Αϊνστάιν.

Στο Μουσείο Καζαντζάκη "φιλοξενούνται" συνολικά η επιστολή του Αϊνστάιν καθώς και ακόμη μία του Τόμας Μαν που και εκείνος τον ευχαριστεί για το βιβλίο του "Ο Χριστός ξανασταυρώνεται". Στο ίδιο Μουσείο υπάρχουν ακόμη μεταξύ άλλων το χειρόγραφο της "Ασκητικής" και άλλα δύο χειρόγραφα της "Οδύσσειας". Το Μουσείο, βρίσκεται στην κεντρική πλατεία του ιστορικού χωριού Βαρβάροι, σημερινή Μυρτιά. Η Έκθεση του Μουσείου στεγάζεται σε χώρο, ο οποίος διαμορφώθηκε εκεί όπου βρισκόταν το πατρικό σπίτι της οικογένειας Ανεμογιάννη, οικογένειας συγγενικής με τον καπετάν Μιχάλη, τον πατέρα του Νίκου Καζαντζάκη.

Στο Μουσείο βρίσκονται χειρόγραφα και σημειώσεις του συγγραφέα, δείγματα αλληλογραφίας με μεγάλους στοχαστές, πολιτικούς και λογοτέχνες της εποχής του, πρώτες εκδόσεις των έργων του στα ελληνικά και σ' άλλες γλώσσες, σπάνιο φωτογραφικό υλικό, αναμνηστικά από τα ταξίδια του, προσωπικά αντικείμενα, μακέτες, κοστούμια και υλικό από θεατρικές παραστάσεις έργων του, εδώ και στο εξωτερικό, πορτρέτα και γλυπτά με τη μορφή του, δεκάδες ξενόγλωσσες εκδόσεις έργων του, όλα κειμήλια, που ζωντανεύουν τη μνήμη και προβάλλουν το έργο και την προσωπικότητα του Νίκου Καζαντζάκη.

Το σύνολο του Αρχείου ψηφιοποιήθηκε με την οικονομική συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ελληνικού Δημοσίου και είναι διαθέσιμο στο ευρύ κοινό και τους ερευνητές.

Αναφέρει ο Νίκος Λυγερός στο ιστολόγιο του:

Ένα σπάνιο ντοκουμέντο που φέρνει στο φως ο διακεκριμένος επιστημονικός ερευνητής κ. Νίκος Λυγερός. Πρόκειται για μία επιστολή του Άλμπερτ Αϊνστάιν που απέστειλε το 1952 στον Νίκο Καζαντζάκη, με την οποία ο κορυφαίος φυσικός ευχαριστούσε τον μεγάλο Κρητικό συγγραφέα για τις μεταφράσεις έργων του που του είχε αποστείλει.

Όσο κι αν φαίνεται απίστευτο, στο Μουσείο Καζαντζάκη στη Μυρτιά, υπάρχει αντίγραφο επιστολής του Albert Einstein στον Νίκο Καζαντζάκη στα αγγλικά δακτυλογραφημένη στο Princeton στην Αμερική με τη χειρόγραφη υπογραφή του.

Αυτό το γεγονός είναι σημαντικό από μόνο του, αφού αποδεικνύει και τον σεβασμό που υπήρχε μεταξύ τους αλλά και το ενδιαφέρον τους για τα βάσανα που είχαν υποστεί οι λαοί μας λόγω ακραίων καταστάσεων. Διότι ο Albert Einstein δεν ήταν μόνο ένα Βραβείο Νόμπελ Φυσικής του 1921, ούτε ο Νίκος Καζαντζάκης μόνο το Βραβείο Ειρήνης του 1956.

Ήταν και οι δύο άνθρωποι της Ανθρωπότητας που πάλευαν για τους άλλους κι όχι μόνο για το έργο, αφού αυτό δεν μπορούσε να περιοριστεί στο πλαίσιο της ειδικότητας τους. Έτσι ήταν φυσιολογικό ένας συνδετικός κρίκος και σε αυτό το πλαίσιο που είναι ακόμα πιο ανθρώπινο.

Μας προκάλεσε λοιπόν μεγάλη εντύπωση αυτή η γνήσια επιστολή που είδαμε χάρη στην παρέμβαση του Προέδρου του Μουσείου Καζαντζάκη του κύριου Στέλιου Ματζαπετάκη και βέβαια της Διευθύντριας κυρίας Βαρβάρας Τσάκα που είχε την καλοσύνη να μας κάνει μια φανταστική ξενάγηση των χώρων που διήρκεσε τρεις ώρες για να μας αποκαλύψει τον πλούτο τον αρχειακό κι όχι μόνο τα εκθέματα. Έτσι αντικρίσαμε την περίφημη επιστολή αλλά και την αλληλογραφία του Νίκου Καζαντζάκη με τον Albert Camus.

Η επιστολή του Αϊνστάιν στον Καζαντζάκη