Νέα ευρήματα της υποβρύχιας αρχαιολογικής έρευνας στο ναυάγιο των Αντικυθήρων έφεραν στο φως εκτός των άλλων μαρμάρινη κεφαλή που αποδίδεται στον «Ηρακλή των Αντικυθήρων» που μέχρι τώρα εκτίθεται ακέφαλος στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, καθώς και δύο ανθρώπινα δόντια.
Ανεύρεση μαρμάρινης κεφαλής αγάλματος με εμφανή χαρακτηριστικά προσώπου -ΥΠΠΟΑ
Πλούσια σε ευρήματα ήταν η δεύτερη περίοδος (23 Μαΐου – 15 Ιουνίου 2022) της υποβρύχιας αρχαιολογικής έρευνας στο ναυάγιο των Αντικυθήρων, στο πλαίσιο του πενταετούς προγράμματος 2021-2025.
Σύμφωνα με ανακοίνωση του ΥΠΠΟΑ, η αποστολή ξεκίνησε με την ανέλκυση ογκωδών βράχων βάρους πολλών τόνων, οι οποίοι κάλυπταν τμήμα του ναυαγίου. Κατά τη φάση αυτή χρησιμοποιήθηκαν ειδικοί σάκοι ανέλκυσης από τον βυθό, με την καινοτομία της εφαρμογής του συστήματος πλήρωσης αέρα από το σκάφος, που ανέπτυξε η ομάδα της Hublot Xplorations.
Μεταξύ των νέων ευρημάτων περιλαμβάνονται:
Μαρμάρινη βάση αγάλματος της οποίας σώζονται και τα δύο γυμνά κάτω άκρα ανθρώπινης μορφής, καλυμμένη με παχύ στρώμα θαλάσσιου επίπαγου. Για τον λόγο αυτό δεν είναι δυνατή η λεπτομερής περιγραφή.
Μαρμάρινο υπερφυσικό κεφάλι ανδρικής γενειοφόρου μορφής, η οποία εκ πρώτης όψεως ταυτίζεται με τον ημίθεο Ηρακλή του τύπου Farnese, του λεγόμενου «Ηρακλή των Αντικυθήρων», και είναι πιθανόν να ανήκει στο ακέφαλο άγαλμα αρ. 5742 του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, το οποίο ανελκύστηκε από τους σφουγγαράδες το 1900.
Η μεγάλη έκπληξη έρχεται από την ανεύρεση δύο ανθρώπινων δοντιών πάνω σε συμπαγές συσσωμάτωμα με ίχνη χαλκού, το οποίο δια του γενετικού υλικού του θα βοηθήσει στο προσδιορισμό του φύλου και άλλων γενετικών χαρακτηριστικών του ανθρώπου, στον οποίο ανήκαν.
Πλήθος αντικειμένων από την εξαρτία του πλοίου, όπως χάλκινα και σιδερένια καρφιά, καθώς και ο μολύβδινος στύπος ξύλινης άγκυρας, αλλά και μεταλλικές άμορφες μάζες καλυμμένες από σκληρό θαλάσσιο επίπαγο, που κρύβουν τα δικά τους μυστικά, που μόνο με ακτινογραφία μπορούν να εξιχνιαστούν και να εντοπιστούν τυχόν υπάρχουσες συμβολικές παραστάσεις.
Άποψη της κεφαλής -ΥΠΠΟΑ
Οι αρχαιότητες μεταφέρθηκαν με ασφάλεια από τα Αντικύθηρα στις εγκαταστάσεις της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων καταλλήλως συσκευασμένα σύμφωνα με τις οδηγίες του Τμήματος Συντήρησης της Εφορείας.
Εκτός από τους διευθυντές της έρευνας, στην αποστολή συμμετείχαν ο καθηγητής του Πανεπιστημίου της Βενετίας Carlo Beltrame και η ερευνήτρια του ίδιου πανεπιστημίου Δρ. Elisa Costa, ο Ορέστης Μανούσος και ο Δρ. Isaac Ogloblin, ο συνεργαζόμενος ερευνητής του Πανεπιστημίου της Γενεύης Αλέξανδρος Σωτηρίου, ο οποίος διηύθυνε την επιχείρηση πεδίου, οι δύτες Χάρης Μήτρου, Νίκος Γιαννουλάκης και Δημήτρης Ρωμιός. Παράλληλα, έλαβαν μέρος και τέσσερα έμπειρα στελέχη της Μονάδας Υποβρυχίων Αποστολών (ΜΥΑ) του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής, οι Άρης Μαχαιρίδης, Δημήτρης Χατζηασλάν, Δημήτρης Κιώσης και Γιώργος Λυτρίβης.
Ανέλκυση της μαρμάρινης βάσης -ΥΠΠΟΑ
Για τη διεξαγωγή της υποβρύχιας έρευνας και ανασκαφής έγιναν καταδύσεις από εξειδικευμένο καταδυόμενο προσωπικό, με τη χρήση συσκευών κατάδυσης μεικτών αερίων. Στο καταδυτικό έργο συνέδραμαν εκτός από τους δύτες του Λιμενικού Σώματος, επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό του τμήματος έρευνας και ανάπτυξης της εταιρείας Ηublot, και το ειδικό πλοίο TYPHOON, το οποίο διέθεσε το Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανασίου Κ. Λασκαρίδη.
Η καταδυτική προσπάθεια υποστηρίχθηκε από το πλήρωμα του Typhoon υπό τον συντονισμό του Αντιναυάρχου ε.α. Αλέξανδρου Παλατιανού και από την ομάδα της Hublot Xplorations με τους Mathias Buttet, Michel Blumenthal, Aloïs Aebischer και Diego Carven. Η εποπτεία της έρευνας έγινε από την καταδυόμενη αρχιτέκτονα της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων Αικατερίνη Ταγωνίδου.
Κοντινή λήψη από ανθρώπινο δόντι σε συσσωμάτωμα -ΥΠΠΟΑ
Η Σχολή Θετικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Γενεύης (Εργαστήριο Κρυσταλλογραφίας και Τμήμα Επιστημών της Γης) διέθεσε εργαστηριακό εξοπλισμό για την πραγματοποίηση επιτόπιων αναλύσεων.
Η έρευνα διεξάγεται από την Ελβετική Αρχαιολογική Σχολή στην Ελλάδα υπό τη διεύθυνση της Δρος Αγγελικής Γ. Σίμωσι, προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Εύβοιας, και του καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Γενεύης Lorenz Baumer, υπό την εποπτεία της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων. Η έρευνα τελεί υπό την αιγίδα της ΠτΔ.
Ανέρευση κεραμικής και χάλκινων αντικειμένων -ΥΠΠΟΑ
The ancient Greek 'Antikythera Mechanism', at about 2,200 years old is considered to be the world's oldest 'computer'. It was used to calculate astronomical positions and eclipses years in advance. Found in 1901 at a shipwreck site off the coast of the Greek island of Antikythera pic.twitter.com/HKpQlldZXd
Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Άρτας συνεχίζει την πολύ ενδιαφέρουσα και ιδιαίτερα παραγωγική αρχαιολογική έρευνα στην κοίτη του Αράχθου.
Ο ποταμός δεν παύει να μας εκπλήσσει ευχάριστα και να μας αποκαλύπτει ταφικά μνημεία, αρχιτεκτονικά μέλη και κινητά ευρήματα που προσθέτουν στις γνώσεις μας για την Αμβρακία, την αρχαία πόλη που αναπτύχθηκε στην όχθη του, αλλά και για την κατοίκηση στην περιοχή στους βυζαντινούς χρόνους.
Προσφάτως, τα νερά του ποταμού Αράχθου έφεραν στο φως μία ακέραιη επιτύμβια στήλη ελληνιστικών χρόνων, που διατηρεί σε άριστη κατάσταση την ανάγλυφη φυτική διακόσμησή της, τα ονόματα δύο νεκρών συνοδευόμενα από κοινό πατρώνυμο, καθώς και το εθνικό τους.
Το σημαντικό αυτό εύρημα συνδέεται με τα μνημειώδη ταφικά μνημεία που είχαν διερευνηθεί στην ίδια θέση το 2021.
Μετά την απομάκρυνσή της από την κοίτη, η στήλη μεταφέρθηκε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Άρτας.
Γνωρίζατε ότι μόλις 1 ώρα από την Αθήνα, κοντά στον Αλίαρτο Βοιωτίας βρέθηκαν Homo Sapiens;
Το Σεϊντί στη διεθνή βιβλιογραφία αναφέρεται ως σπήλαιο. Ομως είναι μια βραχοσκεπή με μικρό βάθος. Το ασβεστολιθικό πέτρωμά του, διαβρωμένο από τις χιλιετίες και τα νερά της βροχής, θεωρείται εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς, όσο για τον θόλο του με τις εγχάρακτες αλλοιώσεις, είναι μια επιπλέον όμορφη εικόνα στα μάτια του επισκέπτη που φτάνει ώς εκεί.
Οι ανασκαφές που διενεργήθηκαν στα μέσα του περασμένου αιώνα έφεραν στο φως παλαιολιθικά κατάλοιπα και πλειστοκαινική πανίδα μεγάλων θηλαστικών, ενώ στα κατώτερα στρώματα της βραχοσκεπής λιθοτεχνίες από πυριτόλιθο, ίχνη φωτιάς, οστά και δόντια θηλαστικών, υπολείμματα οστράκων, ακόμη και κατάλοιπα διατροφής των ενοίκων του· ορισμένα από αυτά μάλιστα χρονολογούνται 30.000 πριν.
Ο Πάρις Βαρβαρούσης (με μελέτες, δημοσιεύσεις και θητεία στα Πανεπιστήμια Αθηνών και του Μονάχου) στο βιβλίο του «Σεϊντί, παλαιολιθική κατοίκηση στη Βοιωτία» (εκδ. Παπαζήση) φωτίζει αυτή τη βραχοσκεπή που βρίσκεται δίπλα στην εθνική οδό Θήβας – Λιβαδειάς, τρία μόλις χιλιόμετρα ανατολικά της Αλιάρτου.
Σε 166 σελίδες παρουσιάζει τις ανασκαφικές έρευνες των Γερμανών αρχαιολόγων Rudolf Stampfuss και Elisabeth Schmid, που πραγματοποιήθηκαν περίπου στα μέσα του περασμένου αιώνα στο Σεϊντί και βεβαίωσαν κατοίκηση από την Ανώτερη Παλαιολιθική.
Με τρόπο γλαφυρό αλλά ταυτόχρονα επιστημονικό, όπως σημειώνει εύστοχα η προϊσταμένη της Θ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Αλεξάνδρα Χαραμή. Μια χρήσιμη έκδοση για κάθε αναγνώστη που επιθυμεί να μάθει για τον προϊστορικό πολιτισμό της Βοιωτίας και ιδιαίτερα της Αλιάρτου.
Η αποκάλυψη της συγκεκριμένης βραχοσκεπής θεωρείται θεμελιώδους σημασίας, γιατί, όπως σημειώνει ο συγγραφέας, άλλαξε ουσιαστικά τον χάρτη της Ελλάδας, που εμφανιζόταν μέχρι τότε χωρίς αποτύπωση παλαιολιθικών θέσεων.
Στον αναγνώστη (αν και απουσιάζουν οι εντυπωσιακές φωτογραφίες) δίνει κάθε πληροφορία για τον προϊστορικό πολιτισμό της Βοιωτίας κατά την εποχή του λίθου, λεπτομέρειες για αντιπροσωπευτικά ευρήματα, τα οποία αποκαλύπτουν τον τρόπο ζωής και τις συνθήκες διαβίωσης των προϊστορικών κατοίκων.
Ο κ. Βαρβαρούσης κάνει λόγο για το «εγχείρημα Σεϊντί», αναφέρεται στα συμπεράσματα των αρχαιολόγων και τα πρώτα δείγματα παλαιολιθικής ζωής στην Ελλάδα, αφού μέχρι τότε, στον χάρτη διασποράς των ευρημάτων παλαιολιθικής περιόδου στην Ευρώπη, το νότιο τμήμα των Βαλκανίων, η χώρα μας, «εμφανιζόταν ως λευκό σημείο».
Η Γαλλίδα καθηγήτρια Catherine Perlès υποστήριξε πως στη θέση αυτή της Βοιωτίας αποκαλύφθηκε το 1941 από τον R. Stampfuss για πρώτη φορά στην Ελλάδα μια στρωματογραφική ακολουθία της Ανώτερης Παλαιολιθικής. «Αλλά θα έπρεπε να περιμένουμε μέχρι τη δεκαετία του ’60 για να αρχίσουν οι συστηματικές έρευνες…».
Ο Aυστριακός Josef Fischer έχει υπογραμμίσει πως στο Σεϊντί οφείλεται το πρώτο ανασκαφικό υλικό Παλαιολιθικής εποχής στην Ελλάδα, ενώ ο Καναδός αρχαιολόγος Nicolas Rolland έγραψε ότι η βραχοσκεπή αυτή έχει «συμβολική σημασία λόγω της πρωτογενούς γνώσης που πρόσφεραν τα πολιτισμικά του ευρήματα στην προϊστορική αρχαιολογία».
Εποχές δύσκολες, αφού όπως έχει σημειώσει και η καθηγήτρια Γεωργία Κουρτέση-Φιλιππάκη (Πανεπιστήμιο Αθηνών), αυτή η σύντομη ανασκαφή που έγινε κατά τη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής «θα μπορούσε να δώσει κάποια ώθηση στη διερεύνηση της Παλαιολιθικής στην Ελλάδα, αν οι συγκυρίες δεν ήταν τόσο δύσκολες».
Τα αρχαιολογικά ευρήματα μαρτυρούν εγκατάσταση στην περιοχή ανθρώπων από την εποχή των παγετώνων.
Αν για τις νεότερες περιόδους το Σεϊντί υπήρξε στρατηγικό πέρασμα, οι σημειώσεις της Elisabeth Schmid μάς τονίζουν πως αποτέλεσε σταθμό για τους κυνηγούς τροφοσυλλέκτες. Μην ξεχνάμε όμως ότι από εκεί περνούσαν οι θρησκευτικές πομπές μέσω Θήβας και Λιβαδειάς, για συμβουλευθούν το Μαντείο στους Δελφούς.
Σήμερα, κατά τον συγγραφέα της έκδοσης, θα μπορούσε «να αποτελέσει έναν νέο εκπαιδευτικό και τουριστικό σταθμό». «Η βεβαίωση ότι η βραχοσκεπή φιλοξένησε ανθρώπους του είδους Homo Sapiens προκαλεί όχι μόνο το επιστημονικό ενδιαφέρον αλλά και του ευρύτερου κοινού».
Το πολιτισμικό προϊόν Σεϊντί, πιστεύει ο Π. Βαρβαρούσης, είναι πολλαπλά αξιοποιήσιμο. Προσφέρει νέο εκπαιδευτικό υλικό, αλλά θα μπορούσε να αποτελέσει και αφετηρία ανάδειξης του τοπικού προϊστορικού πολιτισμού, σε συνδυασμό με άλλους αρχαιολογικούς σταθμούς της περιοχής.
Στον αρχαιολογικό χώρο, στ’ ανατολικά του Νεωρίου, προς το Ιερόν, υπάρχει ένας παράξενος βράχος (1,20×0,80μ.) περίπου, ο οποίος προεξέχοντας από το έδαφος ενσωματώθηκε στο μετέπειτα κτισμένο τοίχο (3ος π.Χ. αι.) αγνώστου χρήσεως δωματίου.
Ο τοίχος είναι κατασκευασμένος από επιμήκεις ογκόλιθους, καταφανώς μυκηναϊκής τεχνοτροπίας.
Το 1990, επισκεπτόμενη τον αρχαιολογικό χώρο, η γυναικολόγος δρ. Ε. Λεοντίδου, παρατήρησε το βράχο και σ’ αυτόν εντόπισε το σχήμα της Σαμοθράκης!
Συγκριτικό σχεδίασμα του βράχου εκπόνησαν ο Ολλανδός φιλέλληνας μουσικολόγος καθηγητής J. Munsey κι ο λόγιος J. Kurtich, οι οποίοι κατέληξαν πως στα περισσότερά του σημεία όντως ταυτίζεται με το χάρτη της Σαμοθράκης!
Εάν είναι έτσι, θα πρόκειται για τον αρχαιότερο χάρτη του κόσμου!
Παρακάτω μπορείτε να δείτε τον φιλόλογο κο Αντώνη Αντωνάκο να παρουσιάζει, εκτός των άλλωνν τον εντυπωσιακής ακρίβειας χάρτη της νήσου Σαμοθράκης.
Για πρώτη φορά το άγνωστο βίντεο από τις ανασκαφές της Αρχαιολόγου Λιάνας Σουβαλτζή στην Όαση Σίουα, το οποίο κρατήθηκε στην αφάνεια για 22 ολόκληρα χρόνια!
Το υπό ίδρυση Μακεδονικό Κόμμα του Ελληνισμού το ανακάλυψε στα αρχεία του AP και το φέρνει στο φως, για να γίνουν συν τοις άλλοις κατανοητά και τα διαρκή και τεράστια εγκλήματα κατά της ελληνικότητας της Μακεδονίας και του ίδιου του Μεγάλου μας Αλεξάνδρου, που κάποιοι δυστυχώς μέσα στην Ελλάδα τον πολεμούν σε κάθε βήμα, σε κάθε προσπάθεια, σε κάθε έντιμο/η και ευσυνείδητο/η Αρχαιολόγο, για να μην φανεί ξανά ο ήλιος, η λάμψη και η τεράστια δύναμη του ενωμένου και αδελφωμένου Ελληνισμού!
Για να χαθεί η ψυχή του έθνους μας! Η δοξασμένη, μοναδική και μεγαλειώδη Ιστορία μας…
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
29 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1995: ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΗ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΕΥΡΕΣΕΩΣ ΤΟΥ ΤΑΦΟΥ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ
Στις 29 Ιανουαρίου 1995, ύστερα από επιτόπου επίσκεψη Αιγυπτίων ειδικών στις ανασκαφές της Λιάνας Σουβαλτζή στο Ελ Μαράκι της Όασης Σίουα, εκτίμησης των ευρημάτων, μελέτης των επιγραφών, αλλά και με τη σύμφωνη γνώμη του Αιγυπτιακού Υπουργείου Πολιτισμού, ο Γενικός Γραμματέας του Αιγυπτιακού Οργανισμού Αρχαιοτήτων, Καθηγητής Άμπντ Ελ Χαλίμ Νουρ Ελ Ντιν, ανακοίνωσε με θέρμη και συγκίνηση, επίσημα και παγκόσμια, την εύρεση του Τάφου του Μεγάλου Αλεξάνδρου!
29 Ιανουαρίου 1995: η επίσημη, παγκόσμια αιγυπτιακή Ανακοίνωση της εύρεσης του Τάφου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, από τον Γενικό Γραμματέα του Αιγυπτιακού Οργανισμού Αρχαιοτήτων Καθηγητή Άμπντ Ελ Χαλίμ Νουρ Ελ Ντιν
Η Ανακοίνωση κάνει αστραπιαία τον γύρο του κόσμου, την αναφέρουν όλα τα μεγάλα διεθνή ΜΜΕ και μόνο κάποιοι κύκλοι στην Αθήνα, που είχαν για “παρακατιανή” την πανάξια Ελληνίδα Αρχαιολόγο, ενοχλήθηκαν στη μικρότητα και τον μικρόκοσμό τους, από το μεγάλο της κατόρθωμα, που το ανακοίνωσε πια επίσημα η ίδια η Αίγυπτος, ενώ η ανασκαφή δεν είχε τύχει ούτε της παραμικρής χρηματικής ενίσχυσης ή ηθικής υποστήριξης από το Ελληνικό Κράτος, αλλά ήταν ιδιωτική, αυτοχρηματοδοτούμενη από την ίδια τη Λιάνα και τον σύζυγό της Μάνο Σουβαλτζή! Δυο μοναχικούς και πεισματάρηδες εθελοντές της ερήμου…
2 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1995 – ΑΦΙΞΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΜΜΕ
Στις 2 Φεβρουαρίου 1995, τηλεοπτικό συνεργείο του ειδησεογραφικού πρακτορείου AP, καταφθάνει κιόλας στην Όαση και παίρνει τις πρώτες εικόνες και δηλώσεις της Λιάνας Σουβαλτζή, που δεν θα παίξουν όμως ποτέ στην Ελλάδα, όπου, όπως ειπώθηκε αργότερα εμπιστευτικά στην ίδια από τον τότε ΥΠΕΞ, “δεν θα έπρεπε να ανέβει το εθνικό φρόνημα του ελληνικού λαού”…
5 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1995 – ΑΦΙΞΗ ΤΩΝ ΕΞ ΑΘΗΝΩΝ ΤΟΥ ΥΠΠΟ…
Η Αθήνα ανήσυχη από την Αιγυπτιακή Ανακοίνωση και διεθνή είδηση της ανακάλυψης του Τάφου από την Σουλβατζή, στέλνει αμέσως και επιτόπου ανθρώπους της “ελίτ” του Υπουργείου Πολιτισμού (Υπουργός Θάνος Μικρούτσικος).
Για κακή της τύχη, η “κουστωδία” αυτή καταγράφεται στο βίντεο καθώς προσέρχεται με λεωφορείο στην Όαση Σίουα την Κυριακή 5 Φεβρουαρίου 1995 και εξετάζει τα ευρήματα για να τα “ακυρώσει” τελικά, όπως είναι γνωστό…
Όπως ακριβώς συνέβη και με τις ανακαλύψεις της Κατερίνας Περιστέρη στην Αμφίπολη, που οι ίδιοι εχθροί της ελληνικότητας, της ξακουστής Μακεδονίας και του Μεγάλου Αλεξάνδρου, έβγαλαν συνωμοτικά, μέσα σε μισή ώρα, “ρωμαϊκά” τα ευρήματα που συγκλόνισαν την διεθνή κοινή γνώμη και δημιούργησαν νέο σωτήριο κύμα τουρισμού προς την Ελλάδα, εν καιρώ τεχνητής μεν, μεγάλης δε, οικονομικής κρίσης…
ΤΡΙΓΛΥΦΟ ΣΙΟΥΑ: ΣΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΤΗΤΑΣ
Το βίντεο αυτό, του Φεβρουαρίου 1995, που δεν προβλήθηκε ποτέ στην Ελλάδα για ευνόητους λόγους και το ανέσυρε από τα αρχεία του AP το υπό ίδρυση ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΚΟΜΜΑ του Ελληνισμού, δείχνει όχι μόνο τις κατηγορηματικές δηλώσεις της αδικημένης και διωκόμενης επί δεκαετίες Ελληνίδας Αρχαιολόγου για την εύρεση του Τάφου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, όχι μόνο την άφιξη των ακυρωτών, αλλά και τα συγκλονιστικά ευρήματα της Σίουα, όπως υπέρθυρα, κίονες, μετώπες, επιγραφές, αλλά και το χαρακτηριστικό ελληνικό τρίγλυφο (ύψους 72 εκ.) το οποίο τοποθετούνταν γενικά σε αρχαίους ελληνικούς ναούς, αλλά και ειδικά σε βασιλικούς μακεδονικούς τάφους που είχαν παράλληλα ιερό χαρακτήρα, όπως ο Τάφος του Φιλίππου στις Αιγές! Χάρη στα τρίγλυφα αυτά το Μνημείο αποδεικνύεται αμέσως ελληνικό!
ΛΕΟΝΤΕΣ – ΦΥΛΑΚΕΣ
Παρουσιάζονται ακόμη στην οθόνη οι δύο λέοντες που φυλούσαν την είσοδο του Ταφικού Μνημείου, πράγμα που φανερώνει ότι φυλούσαν βασιλικό Μνημείο, διότι οι λέοντες είναι σύμβολα βασιλέων. Και τα Μνημείο που φυλούν λέοντες, είναι συνήθως Τάφοι!
ΔΙΟΔΩΡΟΣ: ΛΕΟΝΤΕΣ ΦΥΛΟΥΣΑΝ ΤΟΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ
Εδώ αξίζει να προσθέσουμε μια καταπληκτική λεπτομέρεια, που αναφέρει ο ιστορικός Διόδωρος ο Σικελιώτης (90 π.Χ. – 30 π.Χ. περίπου), κατά την περιγραφή της πολυτελέστατης και επιβλητικής αρμάμαξας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, η οποία και μετέφερε την σωρό του από την Βαβυλώνα προς την Αίγυπτο, ότι “παρὰ μὲν τὴν εἰς τὴν καμάραν εἴσοδον ὑπῆρχον λέοντες χρυσοῖ, δεδορκότες πρὸς τοὺς εἰσπορευομένους” (Διόδωρος Σικελιώτης ΙΗ΄, 28, 1)!
Δηλαδή μπροστά από την είσοδο της καμάρας της αρμάμαξας (όπου βρισκόταν η χρυσή σαρκοφάγος του Μεγάλου Αλεξάνδρου) υπήρχαν χρυσά λιοντάρια που κοιτούσαν εξεταστικά, άγρυπνα, σαν δράκοι (δεδορκότες) όσους επρόκειτο να εισέλθουν! Ήταν δηλαδή οι λέοντες (ως βασιλείς των ζώων), οι φρουροί του μεγάλου και ανίκητου, αλλά νεκρού πια, διάσημου και κοσμαγάπητου Βασιλιά των Ελλήνων!
Αυτό ακριβώς φαίνεται πως κάνουν και οι δύο όμοιοι λέοντες της Σίουα… Φυλούν νεκρό Βασιλιά… Είτε πρόλαβε, είτε δεν πρόλαβε να ενταφιαστεί εκεί…
ΥΠΟΓΕΙΕΣ ΣΤΟΕΣ
Ακόμη αποκαλύπτεται στο βίντεο η είσοδος υπόγειας στοάς, που το AP περιγράφει σαν “μυστικό θάλαμο” που δεν έχει εξερευνηθεί ακόμη (κάτω από το Μνημείο υπήρχε και ορυχείο χρυσού), ενώ η Αρχαιολόγος πιστεύει πως ο ταφικός θάλαμος πρέπει να ήταν υπόγειος και ακόμη ασύλητος!
ΕΠΙΓΡΑΦΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Στο άγνωστο βίντεο που τραβήχτηκε πριν 22 ολόκληρα χρόνια, φαίνονται και οι περίφημες Επιγραφές που βρέθηκαν κατά τις ανασκαφές στο Ελ Μαράκι της Σίουα, γραμμένες όλες στα ελληνικά!
Α΄ Επιγραφή
Α΄ Επιγραφή
Η πρώτη, σύμφωνα πάντα με τη Σουβαλτζή, αναφέρεται στον “Αλέξανδρο Άμμωνος Ρα” και αποτελεί πιθανότατα αντίγραφο πρωτέρας, παλαιάς επιγραφής του Πτολεμαίου, ο οποίος φέρεται να “μετέφερε εκεί τον Αλέξανδρο ελαφρό σαν δερμάτινη-μικρή ασπίδα”.
Κείμενο επιγραφής από το βιβλίο της Λιάνας Σουβαλτζή
Το αντίγραφο αυτό φέρει την διακριτική μικρογράμματη υπογραφή του αντιγραφέα, που ήταν ο ίδιος ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Τραϊανός (από 98 – 117 μ.Χ.), ο πλέον δημοφιλής και λαμπρός της Ρωμαϊκής Περιόδου (Νερούα Τραϊανού Σεβαστού Γερμανικού…)
Η επιγραφή αυτή του Τραϊνού εκτιμάται ότι έγινε ώστε να διασωθεί το περιεχόμενο/κείμενο της παλαιάς του Πτολεμαίου “Στρατηγού Επάρχου Αιγύπτου” και μετέπειτα Βασιλέα της, προσωπικού φίλου του Μεγάλου Αλεξάνδρου και Σωματοφύλακά του, γνωστού ως Πτολεμαίος του Λάγου ή Σωτήρ, επειδή σε κάποια μάχη στην περιοχή σημερινής Ινδίας – Πακιστάν, στην χώρα των Οξυδαρκών και των Μαλλών έσωσε τον Αλέξανδρο!
Κάποιοι πάντως άφηναν να εννοηθεί, χωρίς αποδείξεις πάντως, πως ο Πτολεμαίος – με τον οποίον ο Αλέξανδρος ήταν μαζί από παιδί, όπως με όλους τους Εταίρους – ήταν γιος του Φιλίππου Β΄ και ετεροθαλής αδελφός του Μ. Αλεξάνδρου… Σε ηλικία δε, 11 χρόνια μεγαλύτερος από τον γιο της Ολυμπιάδας.
Β΄ Επιγραφή
Η δεύτερη επιγραφή είναι προσωπικό αφιέρωμα του Τραϊανού και καταγράφει το όνομά του εξ αρχής και μεγαλογράμματο, αναφέροντας πως “ανοικοδόμησε” το ιερό προς τιμήν του “Αιωνίου Δία”… Ένα ιερό που βρέθηκε ανασκαφικά να φέρει ταυτόχρονα και τον (οκτάκτινο) ήλιο της Μακεδονίας εντός ρόμβου και το σύμβολο του Άμμωνα με τον δίσκο του ήλιου και δύο όφεις…
Β΄ Επιγραφή
Το ερώτημα είναι τι είναι εκείνο που έκανε έναν πανίσχυρο Ρωμαίο Αυτοκράτορα να φτάσει στα βάθη της ερήμου, 560 χιλιόμετρα από το Κάιρο (σε ευθεία), και να αφιερώσει Επιγραφές σε κάποιο τόσο απόμακρο, αλλά σαφέστατα ελληνικό μνημείο;
Και πολύ περισσότερο, τι ήταν εκείνο που τον έκανε, του υπαγόρευσε επί της ουσίας, να αφιερώσει Επιγραφές στα ελληνικά και όχι στα λατινικά, όπως θα ήταν το φυσικό;
Και τέλος ποια σημαντική ελληνική προσωπικότητα ήταν δεμένη με το Αμμώνειο (όπως ονομαζόταν παλαιότερα η Όαση Σίουα) παρά εκείνος που έφτασε το 331 π.Χ. ως εκεί και πήρε χρησμό πως ήταν γιος του Άμμωνα Δία από το διάσημο Μαντείο, που είχε εκφράσει μάλιστα την πρόθεση να ταφεί κάποτε εκεί, σαν “γιος” του Άμμωνα; Μια προσωπικότητα που θαύμαζε ο Τραϊανός;
Κομμάτι από το κεφάλι μεγάλου λέοντα, σαν εκείνου της Χαιρώνειας και Αμφίπολης, που βρέθηκε στην ανασκαφή της Λιάνας Σουβαλτζή στο Ελ Μαράκι της Όασης Σίουα (Αμμώνειο). Ποιον φυλούσε; Όχι φυσικά τον Δία…
Ποιον θα μπορούσαν άλλωστε να φυλάνε εκεί στο απώτατο άκρο της Αιγυπτιακής ερήμου τα λιοντάρια που βρήκε η Σουβαλτζή: δυο μεσαίου μεγέθους λέοντες επί της εισόδου, πολλές κεφαλές λεόντων προς αποτροπή περιμετρικά του διακόσμου, αλλά και θραύσμα από το πρόσωπο μεγάλου λέοντα, σαν εκείνον της Χαιρώνειας και Αμφίπολης, που εικάζεται πως αποτελούσε και το ταφικό σήμα που δέσποζε στην περιοχή της Όασης και φαινόταν από μακριά, τοποθετημένος επάνω σε μικρή πυραμίδα – βάθρο!
Γιατί ο Αλέξανδρος ήταν μεν Έλληνας Βασιλιάς, αλλά ταυτόχρονα και ο νόμιμος και μοναδικός Φαραώ της Αιγύπτου, που θα έπρεπε κανονικά να ταφεί σε Πυραμίδα…
Άποψη ιερού ταφικού Μνημείου Σίουα, με γαλάζια τρίγλυφα, λέοντες αποτροπής στις μετώπες, λέοντες φύλακες στις γωνίες και μεγάλο βασιλικό λέοντα- φρουρό σε βάθρο-πυραμίδα, που ίσως σήμαινε πως ο Βασιλιάς Αλέξανδρος ήταν και Φαραώ της Αιγύπτου ταυτόχρονα (τρισδιάστατη αναπαράσταση επιτελείου Λιάνας Σουβαλτζή)
ΣΤΗΝ ΟΑΣΗ ΤΟΥ ΑΜΜΩΝΑ ΘΑ ΕΘΑΒΑΝ ΤΟΝ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ το 321 π.Χ.
Ο Έλληνας Ιστορικός Διόδωρος Σικελιώτης (90 – 30 π.Χ.), που έζησε επί τρία χρόνια στην Αίγυπτο ψάχνοντας πρόσωπα, τόπους και γεγονότα, γράφει καθαρά ότι οι Εταίροι υπό τον Περδίκκα αποφάσισαν να ενταφιάσουν τον Αλέξανδρο “εις Άμμωνα”, δηλαδή στην Όαση Σίουα (Αμμώνειο) όπου το ιερό του Άμμωνα Δία που είχε επισκεφθεί ο Αλέξανδρος παλαιότερα, αναθέτοντας την κατασκευή αρμάμαξας που θα μετέφερε το σώμα του ως εκεί, στον Φίλιππο Αρριδαίο, ετεροθαλή αδελφό του Μ. Αλεξάνδρου μεν, αλλά διανοητικά ή ψυχικά ανεπαρκή, τον οποίον όρισαν νέο Βασιλέα, με επιμελητή τον Περδίκκα:
Ψηφιακή αναπαράσταση Μνημείου Σίουα, όπου διακρίνονται και τα ευρήματα των δύο λεόντων – φρουρών της εισόδου, όπως ακριβώς είχε γίνει και με την είσοδο της καμάρας της αρμάμαξας (εικόνα επιτελείου Λιάνας Σουβαλτζή)
Παρακάτω δε, ο Διόδωρος αναφέρει όμως ότι ο Πτολεμαίος, παίρνοντας το σώμα από τον Περδίκκα κάπου στα όρια με τη Συρία, αντί της Όασης Σίουα και του Άμμωνα, πήγε και ενταφίασε τελικά “επί του παρόντος” τον Αλέξανδρο στην Αλεξάνδρεια:
Άποψη του Μνημείου στην Όαση Σίουα, με το εξωτερικό προστατευτικό τείχος (ψηφιακή αναπαράσταση επιτελείου Λιάνας Σουβαλτζή)
Τι σημαίνουν αυτά; Ότι για να ξεκινήσει μετά από δύο σχεδόν χρόνια η ταφική πομπή από την Βαβυλώνα για την Αίγυπτο, ώστε να ταφεί στο Αμμώνειο (Όαση Σίουα) ο Αλέξανδρος, θα πρέπει λογικά να είχε ολοκληρωθεί εκεί και ο Τάφος του! Αλλιώς δεν θα είχε νόημα να ξεκινήσει η πομπή για τον Τάφο το 321 π.Χ., εάν δεν είχε κατασκευασθεί ο Τάφος!
Και ο τάφος εκείνος πρέπει να είναι λογικά αυτός που ανέσκαψε η Λιάνα Σουβαλτζή και είναι πελώριος, 51 μέτρα μήκος και 10,25 μ. πλάτος, μεγαλύτερος αυτού στον Τύμβο της Αμφίπολης! Ένας τάφος με διάδρομο τελετών 31,32 μέτρων (χρήση ναού) και με τριθάλαμο – όπως εκτιμάται – ταφικό θάλαμο διαστάσεων περίπου 20 x 10 μέτρα!
Σημειώνουμε ότι και ο Τραϊανός, όπως και ο διάδοχός του Αδριανός, ήταν θαυμαστής του Μεγάλου Αλεξάνδρου και στεναχωριόταν που δεν μπορούσε να ολοκληρώσει το έργο του, λόγω γήρατος, με μια εκστρατεία στην Ινδία, ενώ το 215 μ.Χ., δύο χρόνια πριν τον θάνατό του (117 μ.Χ.), είχε καταστραφεί μεγάλο μέρος της Αλεξάνδρειας λόγω της εξέγερσης των Εβραίων, το οποίο κλήθηκε κυρίως να αποκαταστήσει ο φιλέλληνας Αδριανός, περιορίζοντας μάλιστα την έκταση της πόλης. Από ευγνωμοσύνη και θαυμασμό προς τον Τραϊανό, διατήρησε και το όνομα αυτό δίπλα στο δικό του.
ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΣΥΝΕΧΙΣΗΣ ΤΩΝ ΑΝΑΣΚΑΦΩΝ
Εάν ο Αλέξανδρος τάφηκε λίγο, πολύ ή καθόλου στην Όαση Σίουα και γενικά την πλήρως τεκμηριωμένη ταυτότητα του Μνημείου, δεν θα την μάθουμε παρά μόνο εάν συνεχιστούν εντατικά οι ανασκαφές από την Λιάνα Σουβαλτζή. Ανασκαφές που διακόπηκαν το 1996, με παρέμβαση της Κυβέρνησης Σημίτη, του διώκτη και του Χ.Ο. (Χριστιανός Ορθόδοξος) στις ταυτότητες των Ελλήνων…
Το υπό ίδρυση ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΚΟΜΜΑ του Ελληνισμού, δεσμεύεται όχι μόνο για την άμεση συνέχισή τους, όχι μόνο για ένα δημόσιο συγνώμη στη Λιάνα, αλλά και για πλήρη κάλυψη όλων των εξόδων της Αποστολής και των Ανασκαφών της, που θα τεθούν κάτω από την επίσημη αιγίδα και περήφανη σφραγίδα μιας αναγεννημένης Ελληνικής Δημοκρατίας!
Ακόμη και ένα δεν είναι εκεί ένας από τους Τάφους του Αλέξανδρου, ακόμη και εάν δεν έχει καμία σχέση μαζί του, οι Ανασκαφές πρέπει να γίνουν, ώστε να διαλευκανθεί πλήρως το μεγαλύτερο ελληνικό μνημείο της ερήμου και της ίδιας της Αιγύπτου, από αυτά τουλάχιστον που έχουν μέχρι τώρα ανακαλυφθεί.
Το ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΚΟΜΜΑ δεσμεύεται και για την παράλληλη πυρετώδη συνέχιση των ανασκαφών στην Αμφίπολη, υπό την Κατερίνα Περιστέρη και την ομάδα των συνεργατών της, μέχρι της – και εκεί – πλήρους διαλεύκανσης της ταυτότητας και χρήσης του Μνημείου και της παράδοσής του ως επισκέψιμου στο κοινό.
Κάθε μακεδονικό και γενικά ελληνικό χνάρι, αρχαίο και βυζαντινό θα ερευνηθεί σπιθαμή προς σπιθαμή, είτε σε στεριά είτε σε θάλασσα, αποδίδοντας πολλαπλάσια στη διεθνή ακτινοβολία και προβολή της Ελλάδας, στην επισκεψιμότητα τουριστών και στην ταχεία οικονομική άνοδο της χώρας, που θα βάλει σε πρώτη γραμμή και πλήρη άνθιση την Τουριστική της “Βιομηχανία”, που εδράζεται όχι μόνο στο μοναδικό Φυσικό, αλλά και στο εκπληκτικό και περιφρονημένο ως τώρα από τους αρμοδίους, Ιστορικό Περιβάλλον της!
Δείτε το βίντεο των ανασκαφών στην Όαση Σίουα που έκρυψαν επί 22 ολόκληρα χρόνια:
ΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΤΩΝ ΑΝΑΣΚΑΦΩΝ ΣΟΥΒΑΛΤΖΗ ΣΤΗΝ ΟΑΣΗ ΣΙΟΥΑ
Σημαντικές αποκαλύψεις και ευρήματα με σημαντικότερη τα θεμέλια (στερεοβάτη) αρχαίου ναού, πιθανότατα του γνωστού από τις επιγραφές ναού της Αθηνάς Πολιάδος, έφεραν οι εργασίες της Εφορείας Αρχαιοτήτων στο Μπεζεστένι, στο πλαίσιο του έργου του Δήμου Λαρισαίων για την «Αναστήλωση – Επανάχρηση του κτηρίου του Μπεζεστενίου».
Πρόκειται για σημαντικό εύρημα των αρχαιολόγων που επιβεβαιώνουν την λατρεία της Αθηνάς στον αρχαία Λάρισα, και στην περιοχή της ακρόπολης της πόλης, στον σημερινό λόφο του Φρουρίου.
Σύμφωνα με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λάρισας η λατρεία της Αθηνάς στον λόφο καθιερώθηκε από την αρχαϊκή περίοδο, ωστόσο ο στερεοβάτης πρέπει να ανήκει σε ναό της ρωμαϊκής ή και ελληνιστικής εποχής.
Τη συγκεκριμένη χρονολόγηση ενισχύει μαρμάρινο άγαλμα της Αθηνάς, που βρέθηκε εντοιχισμένο ως οικοδομικό υλικό στα θεμέλια του δυτικού πεσσού του Μπεζεστενίου.
Το άγαλμά της Αθηνάς χρονολογείται στην Αδριάνεια περίοδο (117-138 μ.Χ) και αποτελεί ένα από τα καλύτερα αντίγραφα του λεγόμενου τύπου Ince, τα πρότυπα του οποίου ανιχνεύονται σε πρωτότυπες κλασικές δημιουργίες του 5 ου αι. π.Χ.
Στο Μπεζεστένι βρέθηκε το πρωί ο δήμαρχος Λαρισαίων Απόστολος Καλογιάννης, όπου συναντήθηκε με την προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας κ. Σταυρούλα Σδρόλια και στελέχη της Εφορείας, που ασχολούνται με το έργο.
Η κ. Σδρόλια και τα στελέχη της Εφορείας ενημέρωσαν τον δήμαρχο και τα στελέχη του Δήμου Λαρισαίων για τα ευρήματα στην περιοχή. Στην συνάντηση συμφωνήθηκε ότι Δήμος και Εφορεία, σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού θα συνεχίσουν να συνεργάζονται αρμονικά προκειμένου να εξευρεθεί η βέλτιστη λύση για την προστασία των πρόσφατα ευρεθέντων σημαντικών αρχαίων, σε συνδυασμό με την ανάγκη ολοκλήρωσης του έργου στο Μπεζεστένι, ακόμα και εάν χρειαστεί τροποποίηση της εγκεκριμένης μελέτης.
Αυτό επισήμαναν άλλωστε σε σχετικές δηλώσεις τους τόσο η κ. Σδρόλια όσο και ο κ. Καλογιάννης.
Ειδικότερα, η κ. Σδρόλια, τόνισε ότι “βρισκόμαστε στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσουμε ότι εντοπίστηκαν σημαντικά ευρήματος και πολλές ενδιαφέρουσες πτυχές της ιστορίας της πόλης, από την αρχαία, την ρωμαϊκή και την οθωμανική περίοδο.
Το σημαντικότερο εύρημα αφορά στα θεμέλια ενός μεγάλου κτιρίου, το οποίο πιθανότατα αφορά τον αρχαίο ναό της Αθηνάς, το οποίο σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς ήταν το σπουδαιότερο κτίριο της ακρόπολης της Λάρισας”.
Από την πλευρά του ο δήμαρχος Λαρισαίων αφού τόνισε ότι “το έργο της αναστήλωσης του Μπεζεστενίου εντάχθηκε από το Δήμο Λαρισαίων για χρηματοδότηση στο ΕΣΠΑ προκειμένου να ολοκληρωθεί και να δοθεί για επανάχρηση ένα ακόμα εμβληματικό κτίριο στο λόφο του Φρουρίου.
Είναι σημαντικό ότι η Εφορεία Αρχαιοτήτων, που εμπλέκεται στο έργο, έχει βρεθεί μπροστά σε σημαντικά ευρήματα, όπως αυτά που ανέφερε η κα. Σδρόλια, τα οποία πρέπει να αναδειχθούν.
Σε συνεργασία και με συνέργειες με την Εφορεία Αρχαιοτήτων θα βρούμε τον κατάλληλο τρόπο, ώστε και τα ευρήματα να αναδειχθούν και το έργο στο Μπεζεστένι να ολοκληρωθεί. Οι λέξεις κλειδιά είναι συνεργασίες και συνέργειες” κατέληξε ο Απ. Καλογιάννης.
Στην αυτοψία στο Μπεζεστένι ο Απ. Καλογιάννης συνοδεύονταν από τον αντιδήμαρχο Τεχνικών Εργων κ. Γ. Σούλτη, τον αν. προιστάμενο της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών κ. Θ. Πατσιούρα και τον στέλεχος της υπηρεσίας κ. Αστ. Παπαιωάννου.
Εντυπωσιακά ευρήματα σε υποβρύχια έρευνα στη Σαλαμίνα -Αρχαία τείχη, αμφορείς, μαρμάρινα αντικείμενα
Εντυπωσιακά τα αποτελέσματα της υποβρύχιας έρευνας Σαλαμίνος όπως ανακοίνωσε το ΥΠΠΟ.
Για έκτη χρονιά, στο πλαίσιο νέου τριετούς προγράμματος (2020-2022), συνεχίσθηκε η υποβρύχια έρευνα στις ανατολικές ακτές της Σαλαμίνος, με τη συνεργασία του Ινστιτούτου Εναλίων Αρχαιολογικών Ερευνών (Ι.ΕΝ.Α.Ε.) και την Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων (Ε.Ε.Α.) του ΥΠΠΟΑ, υπό την διεύθυνση της Δρος Αγγελικής Γ. Σίμωσι, Προϊσταμένης της ΕΦΑ Ευβοίας, και του Γιάννου Γ. Λώλου, Καθηγητή Προϊστορικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και Προέδρου του Ι.ΕΝ.Α.Ε.
Πρόκειται για την πρώτη διεπιστημονική υποβρύχια έρευνα, που διενεργείται από το 2016 συστηματικά, από Ελληνικούς φορείς, σε χώρους του ιστορικού Στενού, στη θαλάσσια περιοχή Αμπελακίου-Κυνόσουρας.
Όρμος Αμπελακίου, αεροφωτογραφία
Υποβρύχια έρευνα στον Ορμο Αμπελακίου στη Σαλαμίνα
Η υποβρύχια έρευνα, κατά την πρώτη φάση της, εξελίχθηκε στην βόρεια πλευρά του μυχού του σημερινού Όρμου του Αμπελακίου, όπου ερευνώνται συστηματικά, από το 2016, καταποντισμένα λείψανα της αρχαίας πόλης της Σαλαμίνος, η οποία εκτείνεται στην νότια πλαγιά της χερσονήσου της Πούντας.
Αεροφωτογραφία του χώρου των ερευνών
Συγκεκριμένα, συνεχίσθηκε η ανασκαφική διερεύνηση ενός μεγάλου σκέλους, εν μέρει καταβυθισμένου, του επιθαλάσσιου τείχους της Κλασικής πόλης, με κατεύθυνση Β.-Ν. Η διερεύνησή του, βάσει κανάβου με τετράγωνα 4 x 4 μ., πραγματοποιήθηκε, και πάλι επιτυχώς, με την εφαρμογή «αμφίβιας» ανασκαφικής διαδικασίας, η οποία συνδυάζει μέσα και τεχνικές της χερσαίας και υποβρύχιας Αρχαιολογίας, με την εγκατάσταση εύκαμπτου υδατοφράκτη και την χρησιμοποίηση 3 υδραντλιών, για την καθημερινή αφυδάτωση θαλασσίου πεδίου συνολικής εκτάσεως 140 μ2.
Άποψη τμήματος του επιθαλάσσιου τείχους της Κλασικής πόλης κατά την εξέλιξη της ανασκαφής μέσω της “αμφίβιας” τεχνικής
Με την πρόοδο της ανασκαφής, σε έκταση 50 μ2 περίπου, το ερευνώμενο σκέλος του τείχους, αν και διαλυμένο σε κάποια σημεία, παρακολουθήθηκε περαιτέρω προς Ν. σε μήκος 16 μ. περίπου.
Επιβεβαιώθηκε ότι στη δομή του αντιπροσωπεύονται δύο κατασκευαστικές φάσεις, εντός του 4ου αι. π.Χ., με τελικό πάχος 3 μ., ενώ τεκμηριώθηκε και η σταθερή χρήση λιθοπλίνθων και άλλων μεγάλων ειργασμένων λίθων στα δύο μέτωπα του τείχους, το ανατολικό και το δυτικό (εσωτερικό): το δυτικό απετέλεσε και το υπόβαθρο για την κατασκευή (με αρχαίο οικοδομικό υλικό), σε Επαναστατικούς ή Προ-επαναστατικούς χρόνους, του υπάρχοντος μακρού μώλου, ο οποίος προβάλλει σήμερα στην επιφάνεια της θάλασσας.
Σημειώνεται ότι το αποκαλυφθέν (κατά το 2020-2021) σκέλος του τείχους, στον άξονα Β.-Ν., του οποίου το συνολικό μήκος υπολογίζεται σε τουλάχιστον 57 μ., αποτελεί, μέχρι στιγμής, το μόνο συστηματικά ανεσκαμμένο τμήμα της οχύρωσης της αρχαίας πόλης.
Ερευνητές που μελετούν ανθρώπινα υπολείμματα από την Πομπηία εξάγουν γενετικά μυστικά από τα οστά ενός άνδρα και μιας γυναίκας που θάφτηκαν όταν η ρωμαϊκή πόλη βυθίστηκε στην ηφαιστειακή τέφρα.
Αυτό το πρώτο «ανθρώπινο γονιδίωμα της Πομπηίας» είναι ένα σχεδόν πλήρες σύνολο «γενετικών οδηγιών» από τα θύματα, κωδικοποιημένων στο DNA που εξάγεται από τα οστά τους.
Το αρχαίο γενετικό υλικό διατηρήθηκε σε σώματα που ήταν εγκλωβισμένα σε στάχτη, που είχε γίνει συμπαγής με τον χρόνο. Τα ευρήματα δημοσιεύονται στο περιοδικό Scientific Reports.
Πομπηία: DNA από ανθρώπους που ζούσαν 2.000 χρόνια πριν
Οι δύο άνθρωποι ανακαλύφθηκαν για πρώτη φορά το 1933, σε αυτό που οι αρχαιολόγοι της Πομπηίας αποκαλούν Casa del Fabbro (Το Σπίτι του Τεχνίτη). Ήταν σωριασμένοι στη γωνία της τραπεζαρίας, σχεδόν σαν να γευμάτιζαν όταν συνέβη η έκρηξη, στις 24 Αυγούστου τού 79 μ.Χ.
Τα σώματα του ζευγαριού που βρέθηκαν το 1933 / Φωτογραφία: AP
Μια πρόσφατη μελέτη υποστήριξε ότι το τεράστιο σύννεφο τέφρας από την έκρηξη του Βεζούβιου θα μπορούσε να γίνει θανατηφόρο για τους κατοίκους της πόλης μέσα σε λιγότερο από 20 λεπτά.
Τα δύο θύματα, που μελέτησαν οι ερευνητές, σύμφωνα με την ανθρωπολόγο Δρ. Σερένα Βίβα από το Πανεπιστήμιο του Salento, δεν επιχείρησαν να ξεφύγουν.
«Από τη θέση του σώματός τους φαίνεται ότι δεν έτρεξαν να φύγουν. Η απάντηση στο γιατί συνέβη αυτό θα μπορούσε να βρίσκεται στην κατάσταση της υγείας τους» είπε η Δρ Βίβα στο Inside Science, του BBC Radio 4.
Η συντήρηση και η τεχνολογία επέτρεψαν τα σημερινά ευρήματα
Σε αυτή τη νέα μελέτη των οστών τους, λοιπόν, ανακαλύπτονται ακόμα περισσότερες, νέες ενδείξεις.
«Όλα έχουν να κάνουν με τη διατήρηση των σκελετών», εξήγησε ο καθηγητής Γκαμπριέλε Σκοράνο από το κέντρο Lundbeck GeoGenetics στην Κοπεγχάγη, ο οποίος ηγήθηκε της μελέτης. «Είναι το πρώτο πράγμα που κοιτάξαμε και φαινόταν πολλά υποσχόμενο, γι’ αυτό αποφασίσαμε να κάνουμε μια δοκιμή με την εξαγωγή του DNA».
«Υπογραφή» στην αρχαία Πομπηία / Φωτογραφία: AP
Τόσο η αξιοσημείωτη συντήρηση όσο και η πιο σύγχρονη εργαστηριακή τεχνολογία επέτρεψαν στους επιστήμονες να εξαγάγουν πολλές πληροφορίες από μια «πραγματικά μικρή ποσότητα οστικής σκόνης», όπως εξήγησε ο καθηγητής Σκοράνο.
«Τα νέα μηχανήματα προσδιορισμού αλληλουχίας μπορούν να διαβάσουν ολόκληρα γονιδιώματα ταυτόχρονα», είπε.
Μετακίνηση πληθυσμών και γενετική ποικιλία δείχνουν τα ευρήματα στην Πομπηία
Η γενετική μελέτη αποκάλυψε ότι ο σκελετός του άνδρα περιείχε DNA από βακτήρια που προκαλούν φυματίωση, υποδηλώνοντας ότι μπορεί να νοσούσε από την ασθένεια πριν από το θάνατό του. Ενα θραύσμα οστού στη βάση του κρανίου του περιείχε ικανοποιητική ποσότητα άθικτου DNA για να εξαχθεί ολόκληρος ο γενετικός του κώδικας.
Έτσι διαπιστώθηκε ότι αυτός ο άνδρας μοιραζόταν «γενετικούς δείκτες» -αναγνωρίσιμα σημεία αναφοράς στον γενετικό του κώδικα- με άλλα άτομα που ζούσαν στην Ιταλία κατά την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Επίσης, είχε μια ομάδα γονιδίων που εντοπίζονται συνηθέστερα σε ανθρώπους από τη Σαρδηνία, γεγονός που υποδηλώνει ότι μπορεί να υπήρχαν υψηλά επίπεδα γενετικής ποικιλίας σε όλη την Ιταλική Χερσόνησο εκείνη την εποχή.
Φωτογραφία του 1970 από τα ερείπια της αρχαίας Πομπηίας / Φωτογραφία: AP
Ο καθηγητής Σκοράνο είπε ότι θα μάθουμε πολλά περισσότερα στις βιολογικές μελέτες της Πομπηίας -συμπεριλαμβανομένου του DNA του αρχαίου περιβάλλοντος, το οποίο θα μπορούσε να αποκαλύψει περισσότερα για τη βιοποικιλότητα εκείνης της εποχής.
«Η Πομπηία είναι σαν ένα ρωμαϊκό νησί. Έχουμε μια εικόνα μιας ημέρας το 79 μ.Χ.» ανέφεραν οι επιστήμονες, προσθέτοντας ότι κάθε ανθρώπινο σώμα στην Πομπηία είναι ένας θησαυρός.
«Αυτοί οι άνθρωποι είναι σιωπηλοί μάρτυρες ενός από τα πιο γνωστά ιστορικά γεγονότα στον κόσμο», είπε. «Το να εργάζομαι πάνω στο υλικό τους είναι πολύ συναισθηματικό και μεγάλο προνόμιο για μένα», κατέληξε η Δρ Βίβα.
Η αντίληψη που επικρατεί στο ευρύ κοινό σχετικά με την υποβρύχια αρχαιολογία είναι σε μεγάλο βαθμό εσφαλμένη, καθώς το ενδιαφέρον επικεντρώνεται κυρίως στην ανακάλυψη και μελέτη των ναυαγίων και των περιεχομένων τους.
Ωστόσο το ενδιαφέρον της ενάλιας αρχαιολογίας δεν περιορίζεται μόνο στα ναυάγια, αλλά επεκτείνεται και στην έρευνα αγνώστων πολλές φορές οικισμών και βυθισμένων λιμανιών.
Τα βυθισμένα οικιστικά συγκροτήματα του ελλαδικού χώρου δεν περιβάλλονται βεβαίως από το μυστήριο που γοητεύει πολλούς, όπως η υπόθεση της χαμένης Ατλαντίδας, αλλά συμπληρώνουν καίρια τον αρχαιολογικό ιστό της χώρας και παρέχουν πολύτιμα πληροφοριακά στοιχεία για την ιστορία, το εμπόριο, τις πληθυσμιακές μετακινήσεις, τη γεωλογία και το κλίμα του Αιγαιακού περιβάλλοντος, στο οποίο κυρίως έχουν εντοπιστεί.
Οι ήδη γνωστές υποβρύχιες αρχαιολογικές θέσεις κατά μήκος των ακτογραμμών της Ελλαδικής επικρατείας καλύπτουν το χρονολογικό πεδίο από την προϊστορική εποχή μέχρι και την πρώιμη βυζαντινή. Συνοπτικά είναι οι παρακάτω:
Σαλάντι Αργολίδας.
Ο προϊστορικός οικισμός βρίσκεται στο μέσο του όρμου των Διδύμων, λίγο βορειότερα του γνωστού σπηλαίου Φράγχθι. Εκτείνεται με κατεύθυνση βορειοδυτικά-νοτιοανατολικά σε μια ζώνη μήκους 400 και πλάτους 30 μ. περίπου κατά μήκος της παραλίας και μέχρι την ισοβαθή των 4 μ. κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Λόγω των αλουβιακών αποθέσεων στο μυχό του όρμου και της ανόδου του επιπέδου της στάθμης του ύδατος η συνολική έκταση του οικισμού δεν είναι δυνατόν προς το παρόν να προσδιοριστεί
Η επιφανειακή έρευνα, που έγινε το 1998 από τους αρχαιολόγους της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων Δ. Χανιώτη και Α. Τεγονίδου, και Χ. Αγουρίδη το 2000, έδειξε ότι ο οικισμός θα πρέπει να καταλάμβανε μια έκταση 20 στρεμμάτων περίπου και να βρισκόταν κατά την πρώιμη Εποχή του Χαλκού σε χαμηλή κοιλάδα και σε αρκετή απόσταση από τη θάλασσα, αν κρίνουμε από την ελαφρά κλίση του βυθού. Οι τοίχοι θεμελιώσεως των κτηρίων του οικισμού, που είναι ορατοί σήμερα στην επιφάνεια του βυθού, είναι κατασκευασμένοι από αργούς λίθους και είναι κυρίως δύο τύπων:
Διπλοί πάχους 50-60 εκατοστών με ενδιάμεσο γέμισμα και μονοί πάχους 30 εκ. Στο δεύτερο τύπο ανήκει και ημικυκλικό κτίσμα διαμέτρου 4 μ. Αμφότεροι οι παραπάνω τύποι συναντώνται συχνά σε οικισμούς της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδος κατά την πρώιμη Χαλκοκρατία. Από την κεραμική που ανευρέθει, όπου κυριαρχούν οι ραμφόστομες φιάλες, τα χονδροειδή αγγεία οικιακής χρήσεως, τα ανοικτά αγγεία με ανάγλυφες ταινίες στο άνω μέρος τους καθώς και μυλόλιθοι και τρυπητήρια από ηφαιστειακό υλικό του Σαρωνικού, ο οικισμός χρονολογείται στην πρώιμη Εποχή του Χαλκού και μάλιστα στην δεύτερη και πιο ώριμη φάση της.
Πλατυγιάλι Αστακού.
Ο χώρος αυτός, σε οδική απόσταση 12 χλμ. νότια του Αστακού Αιτωλοακαρνανίας, εντοπίζεται μεταξύ των ακρωτηρίων Κάρλο Γλώσσα και Στενή Γωνιά. Το πλάτος του όρμου είναι 1 χλμ., ενώ η θάλασσα εισδύει σ’ αυτόν περίπου 2 χλμ. Η είσοδός του προστατεύεται από τις νησίδες του συμπλέγματος των Εχινάδων. Τόσο μέσα στη θάλασσα όσο και στην παραλία υπάρχουν πηγές γλυκού νερού. Η υποθαλάσσια έρευνα στην περιοχή είχε ξεκινήσει με αφορμή τον προγραμματισμό κατασκευής στον ομώνυμο όρμο διαλυτηρίου πλοίων από την ΕΤΒΑ και διήρκεσε από τον Ιούλιο έως το Δεκέμβριο του 1986. Αξιοπρόσεκτο εύρημα είναι ο ταφικός εγχυτρισμός ενός βρέφους.
Ο προϊστορικός οικισμός βρισκόταν στο μυχό του κόλπου, σε σημείο που και προ της βύθισής του πρέπει να ήταν χαμηλή κοιλάδα. Οι λόγοι της καταβύθισης παραμένουν ουσιαστικά άγνωστοι, αφού η εξακρίβωσή τους προϋποθέτει γεωλογική μελέτη. Τοίχοι κτισμάτων διακρίνονται σε μια ζώνη 400 μ. παράλληλα προς την ακτογραμμή και σε απόσταση 130 μ. απ’ αυτήν, τουλάχιστον ως την ισοβαθή των 5 μ.
Μερικοί απ’ αυτούς συνεχίζονταν και στην παραλία σε αρκετό βάθος κάτω από το έδαφος. Το τμήμα του οικισμού που καλύπτεται απο τη θάλασσα έχει έκταση περίπου 50 στρεμμάτων και καταποντίστηκε πριν από 4.500 χρόνια. Η οριστική του εξαφάνιση ωστόσο επήλθε με την εγκατάσταση του διαλυτηρίου πλοίων, που συντελέστηκε εξαιτίας της αβελτηρίας αλλά και με τις «ευλογίες» της θανούσας υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη.
Πουνταζέζα Λαυρίου.
Πρόκειται για παραθαλάσσιο οικισμό του αρχαίου δήμου Σουνίου της Λαυρεωτικής και ταυτίζεται με τον «Πορθμόν των Σαλαμινίων», που αναφέρεται σε επιγραφές του 363 π.Χ. από την αρχαία Αγορά Αθηνών. Ο οικισμός φαίνεται να εκτεινόταν στην ευρύτερη περιοχή του λόφου της Πουνταζέζας, καταλήγοντας ομαλά προς τη θάλασσα. Στον πορθμό οι εύποροι δημότες, που ανήκαν στο γένος των Σαλαμίνιων, φαίνεται να είχαν στη κατοχή τους καλλιεργήσιμη γη, αλώνι, πηγάδι, δύο οικίες, τέμενος άγνωστης θεότητας καθώς και τέμενος του Ηρακλέους.
Οι πρόσφατες έρευνες απέδειξαν ότι στην περιοχή υπήρξε έντονη γεωργοκτηνοτροφική αλλά και μεταλλευτική δραστηριότητα. Σήμερα ένα μέρος του παραθαλασσίου τμήματος του οικισμού είναι καταποντισμένο λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας. Τα κυριότερα λείψανα εντοπίζονται στη βορειοανατολική πλευρά και καταλαμβάνουν μια έκταση 110χ35 μ. Εκεί παρατηρούνται τοίχοι κτισμάτων από πωρόλιθο εγκάρσιοι αλλά και παράλληλοι προς την ακτογραμμή.
Το ύψος τους είναι περίπου 40 εκ. Επίσης σε απόσταση 25 μ. από την ακτή σε βάθος 1,85 μ. εντοπίζονται απομεινάρια τετραγώνου λίθινου οικοδομήματος (προφανώς δημοσίου κτηρίου) διαστάσεων 9,65×9,65 μ. Η ακμή του οικισμού ανάγεται στους κλασικούς χρόνους.
Λιμάνι Αβδήρων.
Μέσα στο σύγχρονο λιμενίσκο της κοινότητας των Αβδήρων πραγματοποιήθηκε το 1992 η υποβρύχια έρευνα του αρχαίου λιμενοβραχίονα, που, αν και αρκετά φθαρμένος, σώζει σε μεγάλο βαθμό το αρχικό σχήμα και μέγεθός του. Έχει μήκος περίπου 170 μ. και κατεύθυνση από ανατολών προς δυσμάς. Κατά την πρώτη ανασκαφική περίοδο διαπιστώθηκε κατ’ αρχήν η ύπαρξη δύο τουλάχιστον οικοδομικών φάσεων.
Στην πρώτη φαίνεται να ανήκει ένας λιμενοβραχίονας πλάτους 8 μέτρων δομημένος με λιθοπλίνθους από γρανίτη και ελαφρά κλίση προς το βορρά. Εξωτερικά του σημείου που γωνιάζει εντοπίστηκαν δύο ημικυκλικοί πύργοι διαμέτρου 10 και 13 μ. Στην νεότερη φάση του λιμανιού ανήκει η προς τη λιμενολεκάνη επέκτασή του πλάτους 3-3,5 μ., που εφάπτεται στην εσωτερική πορεία της αρχαιότερης φάσης και είναι κατασκευασμένη επίσης από μεγάλες γρανιτένιες λιθοπλίνθους.
Μεθώνη (Οικισμός Εποχής του Χαλκού).
Περί τα μέσα της δεκαετίας του 80 στον κόλπο της Μεθώνης, σε απόσταση 300 μ. από το δημοτικό κάμπινγκ και σε βάθος 3,5 έως 5,5 μ. εντοπίστηκαν εκτεταμένα οικοδομικά λείψανα και συστάδες. Οι τοίχοι σώζονται σε ορισμένες περιπτώσεις σε ύψος τεσσάρων δόμων, αποτελούνται δε κατά κανόνα από πλακερές πέτρες.
Η τοιχοδομία αυτή συγκροτείται κυρίως από διπλές σειρές λίθων. Σε λίγες περιπτώσεις εμφανίζεται μόνο μία σειρά, αποτελούμενη από ακατέργαστους ογκόλιθους. Σημαντικό στοιχείο για τη προϊστορική χρονολόγηση του ευρήματος υπήρξε τοίχος σε διάταξη «ιχθυόκανθου»,που «πορεύεται» δυτικά από μεγάλο κυκλικό οικοδόμημα.
Η γενική εικόνα των λειψάνων συνηγορεί υπέρ της πιθανότητας καταβύθισης λόγω σεισμού. Από το 1990 διεξάγεται συστηματική έρευνα στον εν λόγω χώρο, όπου αξίζει να σημειωθεί ότι έχει βρεθεί μια λίθινη προϊστορική άγκυρα ενσωματωμένη σε τοίχο καθώς και υπολείμματα ταφικού εγχυτρισμού δύο νηπίων. Οι υπάρχουσες ιστορικές πληροφορίες για τη περιοχή είναι αξιολογότατες.
Κατά την εποχή των Τρωικών ονομαζόταν Πήδασος. Ο Στράβων την αναφέρει ως Πήδασον αμπελόεσσαν. Τα δύο σπουδαιότερα ιερά της πόλης ήταν ο ναός της Ανεμώτιδος Αθηνάς, όπου υπήρχε και ανδριάντας του Διομήδους και ναός της Αρτέμιδος, όπου και το υπό του Αναχάρσιδος αναφερόμενο φρέαρ, από το οποίο αντλούσαν νερό αναμεμιγμένο με πίσσα. Ίσως να πρόκειται για την πρώτη άντληση πετρελαίου στον ελλαδικό χώρο.
Πλύτρα Λακωνίας.
Βρίσκονται στη δυτική πλευρά της χερσονήσου Επιδαύρου Λιμηράς μεταξύ των όρμων Σκοτεινός και Άρασμα στο Λακωνικό Κόλπο και ταυτίζεται με την αρχαία πολίχνη Ασωπός των Ελευθερολακώνων. Η περιοχή, που κατά την αρχαιότητα πρέπει να βρισκόταν περίπου 3 μέτρα ψηλότερα από τη σημερινή στάθμη της θάλασσας, είναι διάσπαρτη με αρχαία κτήρια.
Είναι τυπικό παράδειγμα αρχαιολογικού χώρου, που έχει διαταραχθεί λόγω τεκτονικών φαινομένων και που σήμερα βρίσκεται βυθισμένος μέχρι και το βάθος των 7 μέτρων. Κατά μήκος του πρανούς της ανατολικής ακτής είναι ορατά τα σημεία όπου έχει αποκοπεί από τη στεριά.
Έχουν βρεθεί ανθρώπινα οστά αναμειγμένα με κεραμικά, που ενδεικνύουν το αιφνίδιον της καταστροφής που είχε επέλθει. Η συνεχής διάβρωση της παράκτιας περιοχής αποκαλύπτει οικοδομήματα με εντυπωσιακά ψηφιδωτά δάπεδα καθώς και αρχαίους τοίχους, που συνεχίζουν κάτω από τη θάλασσα.
Τα πλείστα των οικοδομικών λειψάνων, που υφίστανται στον πυθμένα του κόλπου, χρονολογούνται από την ελληνιστική έως την παλαιοχριστιανική περίοδο. Απ’ αυτά ξεχωρίζουν ένα πηγάδι δομημένο με λίθους και υδραυλικό κονίαμα, ο αρχαίος λιμενοβραχίονας και ο επ’ αυτού οχυρωματικός πύργος ή φάρος. Τα βυθισμένα κτήρια είναι κατασκευασμένα από ορθογώνιους λιθοπλίνθους, που προέρχονται από τα παρακείμενα επίσης βυθισμένα λατομεία της αρχαιότητας.
Φαλάσαρνα.
Βρίσκεται στον αυχένα της χερσονήσου της Γραμβούσας στην δυτική Κρήτη. Λόγω θέσης υπήρξε το πλέον στρατηγικό σημείο ελέγχου των θαλασσίων οδών μεταξύ του Αιγαίου πελάγους και της Ιταλίας. Ο αρχαίος λιμένας της πόλης βρίσκεται σε απόσταση 100 μ. από την παραλία, θαμμένος κάτω από τόνους προσχώσεων και θαλασσίων αποθέσεων. Αυτό οφείλεται στο γεωλογικό φαινόμενο της προς βορράν κίνησης της λιθοσφαιρικής πλάκας της Αφρικής και της συνακόλουθης σύγκρουσής της με αυτή του Αιγαίου. Στοιχεία από τον χώρο της Φαλάσαρνας, που χρονολογήθηκαν με «άνθρακα 14», απέδειξαν ότι το δυτικό τμήμα της Κρήτης πρέπει να «υψώθηκε»περί το 365 π.Χ. μέσα σε διάστημα λίγων ημερών.
Ελίκη Αχαΐας.
Βρίσκεται μεταξύ των ποταμών Σελινούντα και Κερυνίτη. Ο Παυσανίας στα«Αχαϊκά» του (VΙΙ, 24,5 και 25, 5) αφιερώνει μεγάλο μέρος της διήγησής του σ’ αυτήν. Η συγκεκριμένη πόλη, κέντρο λατρείας του Ελικωνίου Ποσειδώνος, μπορεί χωρίς υπερβολή να χαρακτηριστεί ως καταποντισμένο μυστήριο.
Από τα υφιστάμενα ιστορικά στοιχεία γνωρίζουμε ότι συνεπεία σεισμικής έξαρσης κατά τον χειμώνα του 373 π.Χ. καταβυθίστηκε στο σύνολό της, ενώ οι κάτοικοί της μετανάστευσαν στην κυρίως Ελλάδα και τη Μικρά Ασία. Ουδέν άλλο είναι επισήμως γνωστό γι’ αυτήν σήμερα πέρα από τις σποραδικές και ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες αλιέων του Κορινθιακού κόλπου, που κάνουν λόγο για ύπαρξη υποβρυχίων ερειπίων. Πριν από λίγα χρόνια συντελέστηκε η πρώτη υποθαλάσσια μαγνητοσκόπηση της περιοχής από ιδιωτικό συνεργείο δυτών.
Πύρρα.
Βρίσκεται επίσης στη Λέσβο, στον κόλπο της Καλλονής. Πρόκειται για αρχαιότατη πόλη, της οποίας τα βυθισμένα απομεινάρια είναι δυνατό να γίνουν διακριτά σε βάθος λιγότερο των 8 μ., όποτε οι καιρικές συνθήκες το επιτρέπουν.
Ανθηδών.
Στο παραλιακό τμήμα της κωμόπολης αυτής της κεντρικής Ευβοίας (άλλοτε ανήκε στη Βοιωτία) σώζονται ακόμη θεμέλια δημοσίων οικοδομημάτων, αρχαίος μόλος, λιμενοβραχίονες και κρηπιδώματα κατασκευασμένα από μεγάλους ορθογώνιους λίθους. Χρονολογούνται από την Αρχαϊκή έως την Ελληνιστική περίοδο.
Παυλοπέτρι Λακωνίας.
Βρίσκεται κοντά στην Ελαφόνησο. Στον υποθαλάσσιο χώρο του έχει ανακαλυφθεί ευρέως εμβαδού οικισμός της Πρωτοελλαδικής περιόδου, του οποίου η εξέλιξη χρονολογείται μέχρι την Υστεροελλαδική.
Και άλλοι είκοσι ένας πανάρχαιοι και νεώτεροι οικισμοί εκτός από τους προαναφερθέντες. Υπάρχουν ακόμη τα λείψανα 21 βυθισμένων οικισμών στις ακτές της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδος, τους οποίους σε μια απλή κατηγοριοποίηση με κριτήριο την αρχαιότητά τους δυνάμεθα να τους κατατάξουμε ως εξής:
Εύλογα παρατηρούμε ότι η ύπαρξη βυθισμένων οικισμών, που χρονολογούνται μέχρι και τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες – ενώ έκτοτε λόγω της εμφανίσεως της πειρατείας ατονεί η συγκρότηση παρακτίων πόλεων -, είναι δηλωτική της συνεχούς παρουσίας ενός συνδυασμού γεωλογικών φαινομένων, που εξακολουθεί να βρίσκεται σε αδιάκοπη εξέλιξη επί σειρά χιλιετιών.
Η καταβύθιση της Αιγηΐδος προ 10-12.000 ετών οφείλεται στην εκδήλωση των ιδίων ακριβώς φαινομένων (άνοδος στάθμης υδάτων, σεισμοί, ηφαιστειακές εκρήξεις), με τη μόνη διαφορά ότι τότε η ένταση και η χρονική διάρκεια τους ήταν σαφώς πολλαπλάσιες σε σύγκριση με τις μεταγενέστερες ιστορικές περιόδους.
Αναφορικά με το ερευνητικό μέρος τα κριτήρια της επιλογής ενός υποθαλασσίου χώρου για μελέτη δεν είναι σταθερά, ενώ το λιγοστό προσωπικό της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων (μόλις τριάντα πρόσωπα, δέκα από τα οποία είναι αρχαιολόγοι) σαφώς δεν επαρκεί, για να καλύψει μια επικράτεια με συνολικό μήκος ακτών μεγαλύτερο από ολόκληρης της Αφρικής και θαλάσσιο χώρο σχεδόν διπλάσιο από την ξηρά της.
Ευχής έργον θα ήταν η πλήρωση περισσοτέρων θέσεων με ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό στον τομέα της ενάλιου αρχαιολογίας καθώς και η μελλοντική εντατικοποίησης των ερευνών με τη χρήση βαθυσκαφών, αφού είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι τα μεγαλύτερα αρχαιολογικά μυστικά βρίσκονται ακόμη κρυμμένα στα μεγαλύτερα βάθη κάτω από το γαλανό πέπλο των ελληνικών πελαγών.
.jpg)
