Στις 3 Οκτωβρίου του 1849, ο διάσημος Αμερικανός συγγραφέας τρόμου και μυστηρίου Edgar Allan Poe βρέθηκε σε κατάσταση πλήρους παραληρήματος – μονολογούσε ασυναρτησίες, ήταν ατημέλητος και φορούσε ξένα ρούχα. Τέσσερις μέρες αργότερα, πέθανε στο νοσοκομείο. Οι τελευταίες του λέξεις ήταν «Κύριε, βοήθησε τη φτωχή ψυχή μου».
Τα αίτια του πρόωρου χαμού του Poe στην ηλικία των 40 ετών παραμένουν ένα μυστήριο σήμερα και έχουν προβληματίσει τους ακαδημαϊκούς κύκλους για πάνω από 170 χρόνια. Εικάζονται δεκάδες πιθανές αιτίες θανάτου – από λύσσα μέχρι και σύφιλη. Μερικοί υποστηρίζουν πως ο Poe υπήρξε θύμα μιας μορφής καλπονοθείας γνωστή ως «cooping» κατά την οποία συμμορίες πληρωμένες από διεφθαρμένους πολιτικούς συχνά ξυλοκοπούσαν απρόθυμους περαστικούς για να τους αναγκάσουν να ψηφίσουν επανειλημμένα έναν συγκεκριμένο υποψήφιο.
 |
| Ο αρχικός τάφος του Edgar Allan Poe στη Βαλτιμόρη. |
Άλλοι αποδίδουν το θάνατό του σε αυτοκτονία. Ο Σαρλ Μπωντλαίρ, Γάλλος ποιητής, σύγχρονος του Poe και μεταφραστής των έργων του, υποστηρίζει πως το περιστατικό ήταν «σχεδόν αυτοκτονία, μια αυτοκτονία που είχε προετοιμαστεί από καιρό».
Με μια πρώτη ματιά, η θεωρία της αυτοκτονίας μπορεί να μοιάζει λίγο υπερβολική. Η ιδέα ενός ποιητή που τα έργα του ήταν διάσημα για το σκοτάδι και την φρίκη τους ο οποίος ήταν τόσο διαταραγμένος που θα αφαιρούσε την ίδια του τη ζωή σχεδόν φαντάζει σαν ένα κακό κλισέ. Παρ’ όλ’ αυτά, ίσως υπάρχει κάποια αλήθεια σ’ αυτήν την ιστορία.
Η προσωπική ζωή του Poe ήταν ένα περίπλοκο συνονθύλευμα από παράγοντες που είναι αποδεδειγμένα συνδεδεμένοι με ένα άνω του μετρίου ρίσκο κατάθλιψης και αυτοκτονίας. Ήταν άντρας, συχνά ένιωθε ένα ανυπέρβλητο αίσθημα απελπισίας, είχε ιστορικό αλκοολισμού και χρήσης ουσιών, επανειλημμένα έχανε αγαπημένα του πρόσωπα. Αντικειμενικά, ο Poe είχε ήδη διαπράξει παλιότερα απόπειρες αυτοκτονίας — είχε καταναλώσει υπερβολική δόση λάβδανου έναν χρόνο πριν τον θάνατό του.
Όλες οι πιθανές αιτίες θανάτου του Poe μέχρι σήμερα παραμένουν απλές εικασίες. Δεν πραγματοποιήθηκε νεκροψία και δεν έχει διασωθεί ιατρικό αρχείο του περιστατικού (εάν υπήρξε ποτέ). Όμως ακόμα και με την έλλειψη ιατρικών δεδομένων, μπορούμε πλέον να εξετάσουμε τη ζωή και τον θάνατο του Poe μέσα από ένα πρίσμα αντικειμενικότητας.
Σήμερα κατέχουμε εργαλεία που μπορούν να αναλύσουν την ψυχολογία ενός ατόμου από τις λέξεις που χρησιμοποιεί στην καθημερινότητά του. Οι συνεργάτες μου και εγώ χρησιμοποιήσαμε μεθόδους ανάλυσης κειμένου για να κατανοήσουμε καλύτερα τα πάντα από συναισθηματικές βάσεις πολιτικής ιδεολογίας μέχρι επιχειρηματικά προφίλ προσωπικότητας και τις ψυχολογικές επιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης στα παιδιά.
Γλώσσα και κατάθλιψη
Είναι θεμελιωμένη η σύνδεση μεταξύ της γλώσσας, της κατάθλιψης και της αυτοκτονικής συμπεριφοράς. Οι ερευνητές διαρκώς παρατηρούν πως τα καταθλιπτικά άτομα χρησιμοποιούν διαφορετικά τη γλώσσα από τα μη-καταθλιπτικά.
Τα καταθλιπτικά άτομα τείνουν να χρησιμοποιούν πιο αρνητική γλώσσα. Επιπλέον, χρησιμοποιούν εκφράσεις που συνάδουν με κοινωνική απομάκρυνση και συμπεριλαμβάνουν περισσότερες αυτοαναφορικές λέξεις («εγώ») και λιγότερα περιληπτικά ουσιαστικά και αντωνυμίες («εμείς»). Επιπλέον, τα καταθλιπτικά άτομα συνήθως χρησιμοποιούν περισσότερες λέξεις που δηλώνουν νοητική διεργασία όπως «σκέφτομαι», «υποθέτω» και «καταλαβαίνω».
Η έρευνες έχουν δείξει πως άτομα που πέθαναν με αυτοκτονία μπορούν ν’ αναγνωριστούν από παρόμοια γλωσσικά μοτίβα. Για παράδειγμα, χρησιμοποιούν συστηματικά περισσότερες λέξεις που αναφέρονται στο «εγώ» και λιγότερες που αναφέρονται στο «εμείς». Είναι επίσης σημαντικό το ότι αυτά τα μοτίβα έχουν την τάση να αυξάνονται δραματικά όσο τα άτομα πλησιάζουν στην αυτοκτονία. Η ανάλυση των γλωσσικών μοτίβων στα γραπτά της Μέριλιν Μονρόου και στα ημερολόγια του εξερευνητή Χένρι Χέλιερ χρησιμοποιήθηκαν ως αποδείξεις για την αυτοκτονία τους.
Βασιζόμενη στις προηγούμενες έρευνες, η ερευνητική μας ομάδα δημιούργησε έναν πίνακα καταθλιπτικής γλώσσας. Στη συνέχεια, τον χρησιμοποιήσαμε για να αξιολογήσουμε το κατά πόσο η γλώσσα του Poe έδειχνε σημάδια περιοδικής κατάθλιψης ή αυτοκτονικών συναισθημάτων. Αναλύσαμε πάνω από 400 ιστορίες, ποιήματα και προσωπικές επιστολές γραμμένα από τον Poe καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Λαμβάνοντας υπόψη τα δικά του ξεχωριστά γλωσσικά μοτίβα, αναγνωρίσαμε όλες τις παρατεταμένες κορυφώσεις που σηματοδοτούσαν πιθανές περιόδους σοβαρής κατάθλιψης.
Κατά τη διάρκεια της ζωής του Poe, σχεδόν 20 κείμενα είχαν υψηλή θέση στον πίνακα κατάθλιψης, τα μισά από τα οποία ήταν γραμμένα το 1843, το 1845 και το 1849, το έτος του θανάτου του. Τα επίπεδα κατάθλιψης του Poe ήταν πιο υψηλά στα προσωπικά του γράμματα, που συχνά αντανακλούν τον «αυθεντικό εαυτό» του ατόμου. Είναι σχεδόν ανύπαρκτα στα προσωπικά του χειρόγραφα. Σημαντική εξαίρεση αποτελεί Ο Φάρος, ο οποίος τοποθετείτε σε υψηλή θέση στον πίνακα κατάθλιψης και ήταν ακόμα ανολοκλήρωτος τον καιρό του θανάτου του.
Με μια εξονυχιστική ματιά, εξερευνήσαμε τα γεγονότα της ζωής του Poe κατά τη διάρκεια των πιο καταθλιπτικών περιόδων της ζωής του. Περιέργως, το 1843 και το 1845 ήταν δύο από τις πιο πετυχημένες του χρονιές. Ο Poe κέρδισε εν μία νυκτί δόξα για τον Χρυσό Σκαραβαίο (1843) και για το Κοράκι (1845). Και τα δύο ανατυπώθηκαν δεκάδες φορές για να ανταποκριθούν στην μεγάλη ζήτηση. Όμως, η σχέση του Poe με την νεοαποκτηθείσα του δόξα ήταν περίπλοκη. Δεν κέρδισε πρακτικά τίποτα από την επιτυχία του. Φθονούσε βαθιά την ίδια του τη φτώχια και πιθανότατα η φήμη είχε προδώσει τις προσδοκίες του.
Ήταν αυτοκτονία;
Από την ανάλυσή μας, μπορούμε να συμπεράνουμε πως οι τελευταίοι μήνες του Poe ήταν όντως αρκετά σκοτεινοί. Αυτό ήταν κυρίως φανερό από την προσωπική του ζωή. Για παράδειγμα, το προσωπικό γράμμα του Poe που ήταν υψηλότερα στον πίνακα κατάθλιψης ήταν αυτό που απευθυνόταν στην πεθερά του τον Ιούλιο του 1849, στο οποίο περιέγραφε την άσχημη κατάσταση της υγείας του, των οικονομικών του και των ρούχων του.
Παρόλο που η ανάλυσή μας φανερώνει πως ο Poe κατρακυλούσε όλο και πιο βαθιά στην κατάθλιψη στο τέλος της ζωής του, δεν μπορούμε να πούμε με σιγουριά εάν ο θάνατός του ήταν αυτοκτονία. Λαμβάνοντας υπόψη το αρκετά υψηλό του ρίσκο για αυτοκτονία από μια κλινική ματιά, σε συνδυασμό με την αντικειμενική μας ανάλυση της πνευματικής του κατάστασης, παραμένει μια ρεαλιστική πιθανότητα ν’ αυτοκτόνησε. Τα αποτελέσματα της έρευνάς μας δείχνουν πως η θεωρία της αυτοκτονίας αποτελεί για την ώρα τη μόνη αιτία θανάτου που βασίζεται σε αντικειμενικά στοιχεία.
Δεν μπορούμε με σιγουριά να αποκλείσουμε άλλες θεωρίες για τον θάνατο του Poe. Λαμβάνοντας υπόψη τα λιγότερο συνεπή αποτελέσματα από τα επαγγελματικά του χειρόγραφα και το γεγονός πως η αυτοκτονία επηρεάζεται ταυτόχρονα από πολλούς διαφορετικούς παράγοντες, δημιουργείται μια πιο περίπλοκη τελική εικόνα. Το λιγότερο αυτή η αυξανόμενη καταθλιπτική τάση μπορεί να επηρέασε σε έναν βαθμό την κρίση του και τις αποφάσεις του, οδηγώντας τον στον θάνατο. Εν τέλει, η αιτία θανάτου του Poe παραμένει ένα μυστήριο που ταιριάζει απόλυτα στον άρχοντα του μακάβριου.
Αντλήθηκαν πληροφορίες απο: nyctophilia.gr
