Αν και μακάβριο, υπάρχει κάτι το συναρπαστικό στις κρύπτες και τις κατακόμβες που είναι γεμάτες με τα λείψανα νεκρών.
Ένα ενδιαφέρον παράδειγμα είναι το μοναστήρι Preobrazhenski κοντά στην πόλη Τίρνοβο, μία πόλη της βορειοκεντρικής Βουλγαρίας, όπου βρίσκονται τα εγκαταλελειμμένα κρανία μοναχών που έχουν πεθάνει εδώ και καιρό σε ένα κελάρι κάτω από το παρεκκλήσι.
Τα κρανία, βρίσκονται πάνω σε σκονισμένα ξύλινα ράφια μέσα στο σκοτάδι κάτω από το εκκλησάκι, ενώ βρίσκονται σε διάφορα στάδια αποσύνθεσης. Όλα είναι διακοσμημένα με έναν σταυρό, καθώς και ημερομηνίες αλλά και άλλες διακοσμητικές επιγραφές.
Το μοναστήρι Preobrazhenski -που σημαίνει Μοναστήρι της Θείας Μεταμορφώσεως του Θεού, ή απλά η Μονή της Μεταμορφώσεως- βρίσκεται στο φαράγγι Dervent του ποταμού Γιάντρα, κοντά στο χωριό Samovodene.
Πιστεύεται ότι χρονολογούνται από τον 11ο αιώνα και είναι μια από τις πέντε Σταυροπηγιακές μονές -που υπάγεται δηλαδή απευθείας σε Πατριαρχείο ή Σύνοδο (συνήθως το Οικουμενικό Πατριαρχείο) και όχι στην τοπική Αρχιεπισκοπή, στην Ελλάδα για παράδειγμα, Σταυροπηγιακές είναι όλες οι μονές του Αγίου Όρους- που ανήκουν στην Ορθόδοξη εκκλησία της Βουλγαρίας.
Τα αρχικά κτίρια του μοναστηριού λεηλατήθηκαν και καταστράφηκαν κατά τη διάρκεια της κατάκτησης της Βουλγαρίας από τους Οθωμανούς. Αλλά αποκαταστάθηκαν και η σημερινή εκκλησία ολοκληρώθηκε περίπου το 1834. Άλλες δομές, όπως το καμπαναριό και οι κατοικίες, προστέθηκαν αρκετές δεκαετίες αργότερα.
Το 1991 η καταστροφή χτύπησε και πάλι, όταν έπεσε ένας τεράστιος βράχος και συνέθλιψε πολλά μοναστικά κελιά. Κανείς δεν τραυματίστηκε και ο μεγάλος βράχος έσπασε σε δύο κομμάτια τα οποία μπορεί να δει κανείς μέχρι και σήμερα.
Είναι άγνωστο πόσο καιρό υπάρχουν τα κρανία των μοναχών στην κρύπτη, αλλά από τις ημερομηνίες που αναγράφονται πάνω στα κρανία ίσως οι μοναχοί έχασαν τη ζωή τους στα τέλη του 19ου αιώνα.
Αντλήθηκαν πληροφορίες απο: 3otiko | φωτογραφίες: Nicola Miller
